Demans; düşünce, davranış ve hafızada sorunlara sebep olarak giderek kötüleşen beyin rahatsızlığıdır. Demans tek başına hastalık değil bir sendromdur, belirtileri birkaç beyin hastalığında sıklıkla görülür ve zamanla da kötüleşir.
İlaçlar bazı Demans türlerinde etkiyi yavaşlatabilir, semptomların daha hafif seyretmesine yardımcı olabilir. Ancak unutulmamalıdır ki bazı Demans türlerinin bilinen bir tedavisi yoktur.
Demans’ın çok farklı türleri vardır ve uygulanan tedaviler bireyin sahip olduğu türe göre değişim gösterir.
Alzheimer
Uzmanlar Demans hastalarının %60 ile %80’inin Alzheimer olduğunu düşünüyor. Çoğu kişi için de Demans denince akla gelen rahatsızlık Alzheimer’dır. Alzheimer hastaları ilk başlarda hafif daha sonra ağırlaşan bir şekilde, hafıza kaybı, planlama, çalışma sıkıntıları yaşarlar.
Vasküler Demans
Vasküler Demans’ın nedeni geçirilen büyük bir felç veya hiç fark ettirmeden yaşanan bir inme olabilir. Belirtiler beynin inmeden ne kadar etkilendiğine bağlı olarak değişiklik gösterir.
Alzheimer hastaları hafıza sorunları yaşarken, Vasküler Demans yaşayan bireyler daha çok kötü kararlar ve kişisel organizasyon konusunda sıkıntılarla kendini gösterir. Ayrıca konuşma ve anlamada sorunlar, yürüme sorunları, sürekli bir kafa karışıklığı görülür.
Lewy Cisimli Demans
Lewy cisimcikleri, bazı insanların beyninde oluşan bir proteinin mikroskobik birikintileridir. Onları keşfeden bilim adamının ismini almışlardır. Genelde ileri yaşlarda görülür. Ancak yaş aralığı oldukça geniştir. Daha genç yaşlarda da ortaya çıkabilir.
Lewy Cisimli Demans, bu proteinlerin beyin korteksinde birikmesiyle ortaya çıkar.
- Düşünme ve karar verme sorunları
- Hafıza sorunları
- Halüsinasyonlar
- Olağan dışı uyku aktivitesi
- Titreme, hareketlerde yavaşlama, yürüme zorluğu ile kendini belli eder.
Parkinson
Sinir sistemi bozukluğu olan bireylerin %50 ila %80’inde zamanla ortaya çıkabilir. Parkinson’un ortaya çıkışından yaklaşık 10 sene sonra bunama belirtileri başlar. Parkinson, Lewy Cisimli Demans’a oldukça benzer.
Karışık Demans
İki Demans türünün bir arada ortaya çıkmasıdır. En yaygın kombinasyon Alzheimer ve Vasküler Demans’tır.
Frontotemporal Demans
Planlama, duygular, konuşma ve hareketi kontrol eden beyin bölgelerinde hücre hasarı oluşmasıyla ortaya çıkar. Hastalık sıklıkla orta erişkinlik yaşlarında, 40 – 60 yaşları arasında belirginleşir. Ancak gerçek yaş aralığı çok daha büyüktür. 20’li yaşlardan itibaren de görülebilir.
Frontontemporal Demans kendini şu şekilde gösterir:
– Kişilik ve davranış değişiklikleri,
– Konuşma esnasında doğru kelime seçiminde sıkıntı çekme,
– Sallanma ve denge problemi,
– Kas spazmları.
Huntington
Genetik bir kusurdur. Doğumda Huntington genine sahip olunsa bile 30 ila 50’li yaşlara kadar herhangi bir belirti ortaya çıkmaz.
Düşünme, bellek, muhakeme, planlama ve organizasyon yeteneklerinde oluşan sorunlar ve diğer ortak bazı Demans belirtileri görülür.
Creutzfeld-Jakob
Beyindeki normal proteinlerin, prion denilen proteinlerle anormal şekilde katlanmaya başlamasıyla ortaya çıkan nadir bir durumdur. Ani, hızlı bir şekilde kötüye giden Demans semptomlarına yol açabilir.
Hidrosefali
Beyinde sıvı birikmesiyle ortaya çıkar. Yürüme ve denge problemleri, konsantrasyon kaybı, kişilik ve davranış değişiklikleri görülebilir. Bazı semptomlar beyinden ekstra sıvıyı boşaltarak tedavi edilebilir.
Wernicke-Korsakoff Sendromu
Bu bozukluğa vücutta ortaya çıkan ciddi B-1 vitamini eksikliği neden olur. Sık ve uzun süreli alkol sorunu yaşayanlarda görülür. Bu durumda en sık rastlanan semptom, hafıza sorunudur. Problem çözme ve düşünme becerileri genellikle etkilenmez.